KOAH Tedavisi

KOAH Nedir ?

Yaygın kullanımda KOAH diye bilinen hastalığın açılımı, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’dır. Kısaca, bronşlarda gerçekleşen uzun süreli tıkanma olarak tarif edilir. Solunum yollarında daralmaya neden olması sebebiyle astıma benzeyen KOAH; ondan farklı olarak belirtileri bütünüyle geçmeyen, ilerleyici bir hastalıktır.

Sigara kullanımı KOAH’ın başlıca sebebidir. Yaklaşık 20 yıl boyunca günde bir paket sigara tüketen birinde hastalığın belirtilerinin görülmesi beklenilmektedir. Eğer günde bir paketten daha fazla sigara içiliyorsa bu zaman aralığının daha da kısalacağı belirtiliyor. Sigara kullanım oranının yüksek olduğu bilinen Türkiye’de 20 yaş üstündeki kişilerin en az üçte ikisinin sigara bağımlısı olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) verilerine göre sigara içen her beş- altı kişiden birinde KOAH görülmektedir.

Dünyada 600 milyonun üzerinde olduğu bilinen KOAH vakasının yaklaşık 5 milyonunu Türkiye’deki hastalar oluşturuyor. Günümüzde en sık ölüme neden olan hastalıklar listesinde KOAH, 6’ncı sırada yer almaktadır. 2015-2020 yılları arasında daha yaygınlaşıp 3’üncü sıraya yükseleceği öngörülmektedir.

KOAH tanımlaması, iki hastalık tipini içermektedir: Kronik bronşit ve amfizem. Kronik bronşit, sigara dumanının nefes borularına ve hava keseciklerine zararlı gazlar taşımasıyla başlar. Bu zararlı maddeler, bronşların ve hava keseciklerinin yapısını bozar. Bronşların hasar görmesi kronik bronşit hastalığına yol açar. Hava keseciklerinin bütünüyle harap olarak parçalanması ise hastalığı amfizem boyutuna taşır. KOAH altında birleşen bu iki hastalığın aynı anda gelişmesi de mümkündür.

Belirtileri Nelerdir ?

KOAH’ın en tipik belirtileri öksürük, balgam çıkarma ve nefes darlığıdır. Genellikle sigara kullanımından kaynaklandığı düşünülen bu şikayetler hastalığın erken habercisidir. Sigara tüketimine devam edildiği takdirde, öksürükler daha şiddetlenir balgam miktarı da gittikçe artar. Hastalığın ilk evrelerinde koşma, hızlı yürüme ve merdiven çıkma esnasında nefes darlığı sorunu yaşanırken; hastalık ilerledikçe dinlenirken bile nefes almak zorlaşır. Şikayetlerin şiddeti özellikle kış aylarında, kirli hava koşullarında ve gribal enfeksiyon sonrasında artış gösterir.

Hastalığın ilerlemesi kanda ve organlarda oksijen miktarını büyük oranda azaltacağı için daha fazla sayıda rahatsızlık meydana gelir. Bol terleme, şiddetli baş ağrısı, çarpıntı, uyku düzeninin bozulması, şiddetli halsizlik, zihinsel faaliyetlerde azalma, zayıflama, ellerde ve ayaklarda uyuşma bu rahatsızlıkların sadece bazılarıdır.

Nefes darlığının iyice şiddetlendiği bazı hastalarda kalp yetmezliği oluştuğu görülmektedir. Hastalar günün en az yarısını oksijen makinasına bağlı olarak geçirmek zorunda kaldıkları için evden çıkamaz hale gelirler.

Tedavisi Nasıldır ?

KOAH tedavisine başlamanın ön koşulu sigarayı bırakmaktır. Sigaranın bırakılmasıyla bronşlar ve hava keseciklerindeki bozulmaların şiddeti yavaşlamaya başlar. Yapılması gereken ikinci şey, tozlu, dumanlı ortamlarda çalışmamak hatta mümkünse hiç bulunmamaktır. Tedavinin üçünü adımını ise düzenli ilaç tedavisi oluşturmaktadır. Hastalık, düzenli hekim kontrolü ve ilaç tedavisi ile kontrol altına alınmazsa ölümcül sonuçlar doğuracaktır.

İlaç tedavisi, ağırlıklı olarak solunum yoluyla kullanılan ilaç ve çeşitli cihazlar yardımıyla yapılır. Böylece hem ilaç doğrudan hasta olan bölgeye, solunum yollarına teneffüs etmiş olur hem de ilacın olası yan etkileri en düşük seviyeye indirgenmiş olur. Tedavide hava yollarını genişletici, akciğerdeki ödemi ve iltihabı azaltıcı ilaçlar kullanılmaktadır. Solunum yoluyla kullanılan bu ilaçların dozları çok düşüktür. Fakat ilaçlar doğrudan solunum yollarına ulaştığı için çok kuvvetli bir etkiye sahiptir. Bu nedenle ilaçların ve yardımcı cihazların nasıl kullanılacağı çok iyi öğrenilmelidir.

KOAH Hastaları İçin Öneriler

  • Hastaların mümkün olduğunca egzersiz yapmaları önerilmektedir. Devamlı oturmak ve hareketten kaçınmak kasları güçsüzleştirir, nefes darlığını arttırır. Öte yandan vücudu fazlasıyla yoracak egzersizlerden de kaçınmak gerekmektedir. Ağır yük taşımak, bahçede çalışmak gibi aktiviteler hastanın solunum ritmini düzensizleştirir.
  • Soğuk ve hava kirliliğinin yoğun olarak hissedildiği zamanlarda dışarıyla çıkmamaları önerilmektedir.
  • Gribal enfeksiyonlardan korunmak için her sene sonbahar ayında grip aşısı yaptırmaları önerilmektedir. Grip salgını dönemlerinde kalabalık ortamlarda bulunmamaları gerekmektedir. Aksi takdirde gribe yakalanmak KOAH semptomlarını şiddetlendirir, şikayetler ağırlaşır, hastanın hastanede tedavi edilmesi gerekebilir.
  • Kilosu fazla olan hastaların nefes almaları daha da zor olacaktır. Bu nedenle hastaların mümkün olduğunca fazla kilolarını vermeleri tavsiye edilmektedir.
  • Hastaların sık aralıklarla ve her öğün için az miktarlarda yemeleri önerilmektedir. Hazımsızlığa neden olabilecek yiyeceklerden kaçınmaları ve katı yiyeceklerden çok sulu yemekleri tercih etmeleri nefes darlığı şikayetlerini aza indirgeyecektir.